بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمدو آل محمد و عجل فرجهم
💠 چیستی روش های تدبر سوره ای:
کتاب تدبر سوره ای چهارمین جلد از مجموعه عمومی کتب تدبر در قرآن است. تدبر سوره ای عبارت از بررسی یکپارچه یک سوره به گونه ای که مخاطب اصلی و فرعی بودن موضوعات، یا احکامی و تفصیلی بودن آنها را تشخیص دهید و بتواند یکپارچگی همه موضوعات و حقایق سوره را با محوریت یک آیه دریابد، آیه ای که از آن به آیه کلیدی یاد می شود.
هر سوره محدوده ای از آیات و حقایق قرآن است که در حصن سوره قرار گرفته اند. آیات سوره به خاطر حدودی که سوره ایجاد کرده، از سایر آیات و حقایق قرآن متمایز شدهاند. از این رو هر سوره ای ما را به وجهی به غرض کلی قرآن که هدایت است، منتقل میکند؛ هر سوره -به جز یک مورد- با بسم الله الرحمن الرحیم شروع میشوند، به همین دلیل جلوه ای خاص از رحمت خداوند را برای مخاطب نشان می دهد.
💠 ضرورت و چرایی روش های تدبر سوره ای:
بنابراین هر سوره از سوره های قرآن شأنی از هدایت را بر عهده دارد که متناسب با مقطع رشد انسان و جامعه، منحصر به فرد است همچنین هر سوره، دارای شأنی از علم و معنویت منحصر به فرد است که در تمام شئون، قالب، محتوا، غرض، چینش موضوعات و … این موضوع نمود دارد. به کارگیری روش های تدبر سوره ای موجب می شود حیثیت یک پارچه سوره ای در نظر مخاطب ظاهر شده؛ تفکر و تعقل و تدبر مخاطب تحریک شده که تا حد امکان به غرض هدایتی سوره و فضای منحصر به فردی که سوره ایجاد می کند نزدیک شود.
بدین ترتیب هر قدر بتوانیم یکپارچگی موضوعات و حقایق سوره و جنبه های منحصر به فرد آن دریابیم، بیشتر می توانیم آن سوره را در زندگی انعکاس دهیم و برای تحقق غرض هدایتی آن در زندگی برنامه ریزی نماییم؛ چراکه در این نگاه سوره را یک بسته کامل از حقایق و احکام و آسیب شناسی و … می بینیم. در واقع ندیدن سوره و نگاه سوره ای نداشتن، قدرت ما را در برنامه ریزی و عملیاتی نمودن قرآن به شدت کاهش می دهد.
💠 چگونگی تدبر سوره ای:
گام اول در تدبر سوره ای موضوع یابی آیات و طبقه بندی ترتیبی سوره است، تا بتوانیم همه موضوعات را به صورت یک پارچه ذیل یک موضوع کلی مشاهده نماییم. در کتاب تدبر سوره ای این گام همراه با تدبر در سوره مبارکه واقعه طی می شود.
گام دوم طبقه بندی موضوعی آیات یک سوره است؛ این طبقه بندی بر اساس موضوعات چون انسان، جریان های اجتماعی و مواردی است که در اغلب سوره های قرآن قابل مشاهده است. در این نوع طبقه بندی یکپارچگی سوره با محوریت آیه کلیدی معرف آن موضوع در سوره تحلیل می شود. در کتاب تدبر سوره ای این گام همراه با تدبر در سوره مبارکه حاقه، معارج و مزمل طی می شود.
گام سوم طبقه بندی حقایق یک سوره با نگاه رتبی یا مرتبه ای است؛ این نوع از تفکیک حقایق سوره امکان یک پارچه دیدن سوره را در نظام رتبی ایجاد می کند و زمینه علم و دریافت مخاطب را به حقایق فراهم می کند. در کتاب تدبر سوره ای این گام همراه با تدبر در سوره مبارکه ق طی می شود.
گام چهارم بررسی و مشاهده یک موضوع در سوره و بررسی کل سوره براساس آن می باشد؛ در واقع در این گام با محوریت یک موضوع یکپارچگی کل سوره را می بینیم و جریان آن موضوع را در مراتب مختلف مورد مشاهده قرار می دهیم. در کتاب تدبر سوره ای این گام همراه با تدبر در سوره مبارکه مرسلات طی می شود.
گام پنجم آشنایی با مفهوم احکام و تفصیل در سوره و موضوعات مرتبط با آن است؛ به نحوی که مخاطب بتواند حقایق محکم یک سوره را تشخیص دهد، سیر جریان حقایق از احکام به تفصیل را ببیند، چگونگی ظهور این حقایق محکم را در بسترهای مختلف مشاهده نماید( تفصیل) و سیر انعکاس حقایق محکم در زندگی و نزدیک شده به آن حقایق ( تفصیل به احکام) را دریابد. در کتاب تدبر سوره ای این گام همراه با تدبر در سوره های مبارکه فصلت، یس، قمر و الرحمن طی می شود.
در مجموع کتاب تدبر سوره ای مشتمل بر 10درس می باشد که از طریق گام های پنجگانه فوق درصدد است سیری را ایجاد کند که مخاطب به دریافت سوره ای از آیات قرآن نائل آید.
💠 پیش نیاز تدبر سوره ای:
شرط لازم برای فهم قران در هر سطحی برخوداری از طهارت متناسب با آن است لذا اهتمام به جنبه های عملی سوره و برنامه ریزی برای به کارگیری همه ظرفیت ها در راستای پیاده سازی سوره در زندگی، پیش نیاز این دوره می باشد. همچنین مطالعه کتاب های مقدمات تدبر در قرآن و روش های تفکر در قرآن و روش های تدبر کلمه ای قبل از این کتاب توصیه می شود.
💠 خودارزیابی تدبر سوره ای:
روش های تدبر سوره ای به دنبال آن هست تا مخاطب بتواند سوره را یکپارچگی ببیند. در این صورت او با فهم ارتباط بین آیات و موضوعات یک سوره، به نظم موجود بین موضوعات آن سوره می رسد. تحقق این مهم در خود را می توان با مشاهده هریک از موارد زیر جستجو کرد:
- اینکه وقتی یک سوره را می خوانیم احساس همراهی با موجود کریم، شریف و مجید را داشته، آن را حی و زنده بیابیم، به نحوی که همراهی با آن در ما احساس اطمینان ایجاد کند.
- اینکه بتوانیم آیات یک سوره را طبقه بندی نموده، موضوعات جزئی را به موضوعات کلی تبدیل کرده و نهایتا به یک موضوع کلی برسیم و بر اساس آن غرض هدایتی سوره را بیان کنیم.
- اینکه بتوانیم یک موضوع را در یک سوره مشاهده نموده و سوره را بر اساس آن بررسی کنیم ( مطالعه موضوعی سوره)
- اینکه بتوانیم احکام و تفصیل سوره و سیر از احکام به تفصیل و از تفصیل به احکام را مشاهده کرده و از هم متمایز ببینیم.
