بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
💠 چیستی روش های تدبر مکی
کتاب روشهای تدبر مکی ششمین جلد از مجموعه کتب روشهای تدبر در قرآن است. این کتاب محتوای اولین ترمِ دوره تخصصی روش های تدبر در قرآن است. دوره عمومی تدبر در قرآن به کتاب تدبر قرآن به قرآن ختم میشود. در کتاب روشهای تدبر قرآن به قرآن، به نحوه پوشش دهی آیات کلام الله مجید برای فهم حقایق قرآنی اشاره شد. در ادامه روشهای تدبر قرآن به قرآن میخواهیم «تدبر بین سوره ای» را مد نظر قرار دهیم.
منظور از تدبر بین سورهای اینست که بعد از آنکه هر یک از سورهها در جهت نزدیک شدن به غرض آن به صورت مستقل مطالعه شد، به وسیله مطالعه و مقایسه بین سورهها به غرضی مشترک در مجموع این سورهها دست یابیم.
💠 ضرورت و چرایی تدبر در بین سوره های مکی
سوره های مکی در صدد هستند تا با شکوفایی فطرت، باورهای توحیدی را به گونه ای در ما تثبیت کنند تا بتوانیم در برابر امواج سختی ها مقاومت کرده، از دشمنان نترسیده و با آمادگی کامل بلاها را به جان خریده و از راه خدا دست برنداریم.
خواندن سوره های مکی به ترتیب نزول یا به صورت دسته های هماهنگ می تواند قدرت کشف حقایق به صورت منظومه ای را به ما عنایت کند. منظور از حقایق منظومه ای سیر موضوعات حول یک موضوع مشخص است که بر اساس این سیر امکان محقق کردن حقایق در سطح جامعه را به فرد عنایت می کند.
💠 چگونگی تدبر در بین سوره های مکی
- ابتدا به انتخاب سورهها بر اساس فضا( مکی و مدنی) و بعد فاتحه سوره( تشابه در نقطه آغاز سورهها) می-پردازیم.
- سپس با یک شیوه مشترک و روند یکسان به مطالعه ابتدایی سورهها میپردازیم.
- در سومین مرحله با به دست آوردن نقاط مشترک سوره ها و نیز مشخص کردن وجه تمایزآنها به مقایسه سوره ها میپردازیم.
- در نهایت با یافتن غرض مشترک بین سوره ها، بر اساس طبقه بندی برآمده از غرض یا موضوع مشترک به مطالعه جمعی بین سوره ها و تعیین جایگاه هریک نسبت به طبقه بندی جدید داریم.
💠 پیش نیازهای تدبر در بین سوره های مکی
- نیاز درونی برای مطالعه نظام مند، مستمر و با حوصله و تامل قرآن ( این نیاز در اثر گذراندن دوره عمومی روشهای تدبر شکل میگیرد)
- بدون مطالعه دقیق سورهها توسط خواننده محترم، بهره کافی از مبحث تدبر بین سورهای برای ایشان به وجود نخواهد آمد.
- مانند مجلدهای پیشین، قرار گرفتن در مقام تحقیق و انجام مراحل ذکر شده توسط خواننده، شرط همراهی خواننده با مباحث این کتاب است.
💠 محتوای کتاب تدبر مکی
کتاب تدبر بین سوره های مکی شامل سه فصل است:
- تدبر بین سوره های “الر” ( شامل سوره های مبارکه یونس، هود، یوسف، رعد، ابراهیم و حجر )
- تدبر بین سوره های طواسین( شامل سورههای مبارکه شعرا، نمل و قصص)
- تدبر بین سوره های حوامیم( شامل سورههای مبارکه غافر، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف)
💠 مقاصد کتاب
- آشنایی و انس با مفاهیم و مضامین 16 سوره ذکر شده در این کتاب
- توانایی توقف در سوره ها (موضوع‌یابی آیات به علاوه احکام و تفصیل موضوعات سوره)
- فهم دسته سوره ای (فهم این که یک دسته سوره چه مضامینی را انتقال می‌دهد)
- مشاهده موضوعات یک سوره بر اساس ساختار موضوعی ( ساختار قرآنی از پیش تعیین شده، ساختار استخراج شده از دسته سوره توسط فرد)
💠 معرفی ارزیابی دوره تدبر مکی:
کتاب روش های تدبر در سوره های مکی درصدد است تا مخاطب بتواند یک موضوع مشترک را بین دو تا چند سوره بررسی کند. برای این منظور وجود شاخص های زیر در مخاطب بیانگر تحقق غابت فوق است:
- بتوان دو سوره را با روش مشابه مطالعه کرده، موضوعات آنها را مقایسه نموده و به موضوع مشترک بین آنها رسید ( بهتر است این موضوع در دو سوره محوری باشد)
- بتوان سوره را از زاویه آن موضوع بررسی کرد به نحوی که مؤلفه های مرتبط با آن در سوره و ارتباط آنها با یک دیگر را استخراج نمود.
- بتوان سوره ها را از زاویه آن موضوع مقایسه کرد و با روشن شدن تمایز ها و اشتراک ها نقشه جامعی از آن موضوع در آن دسته سوره رسید.
بنابراین شاخص هایی چون فرد باید قدرت مقایسه بین دو سوره، اشتراک گیری و تمایزیابی بین آنها و بررسی یک موضوع در دو سوره ، قدرت خوانش نقشه و قدرت فرآیند شناسی، فهم ساختاری و منظومه ای تحلیل انواع نمودار ها و استخراج انواع ساختار ها بیانگر توفیق در تدبر مکی است.
