بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
💠 چیستی روش‌های تدبر ادبی ۲ (توسعه و بلاغت کلام)
این کتاب نهمین جلد از مجموعه روشی تدبر در قرآن کریم است که بعد از کتاب تدبر ادبی ۱ درصدد تبیین نقش حروف در رساندن معنای کلام است. در تدبر ادبی ۱ پس از کلام بندی، با اجزای کلام یعنی جمله و کلمه و چگونگی تألیف آنها شدیم. در این کتاب – بعد از اسم و فعل- به سومین نوع کلمه یعنی حروف توجه می‌شود . ویژگی خاص این کتاب آن است که در نتیجه استقاری معنای حروف در قرآن، برای آنها معنای واحدی به عنوان معنای اصلی اتخاذ شده و سایر معانی به صورت فروعات آن مورد نظر باشد و این برای آموزش و تدبر بسیار مناسب و ضروری است.
حروف در زبان عربی مهمترین عامل ظرافت کلام در القای معانی، فصاحت و بلاغت است. به نحوی که با بکارگیری درست حروف می توان کلمات، جملات و عبارات کلام را به بهترین وجه بیان نمود. با فهم کاربردهای کلام در تدبر قرآن می توان به خوبی به غرض خداوند پی برد.
💠 ضرورت و چرایی روش‌های تدبر ادبی ۲
بدیهی است مادامی که مخاطب به معانی حروف با تمام تنوع آن، آن هم بر اساس فرهنگ استعمال آنها در قرآن توجه نداشته باشد، به بخش بسیار مهمی از کلام بی‌توجه بوده و زمینه را برای دستیابی به فهم دقیق و درست از معنای کلام از دست می‌دهد، به‌نحوی که بعضاً معنای عبارات، جملات و آیات را معکوس می‌فهمد و این خود دلیل کافی است بر اینکه دقت به معانی حروف در قرآن ضرورتی انکارناپذیر است.
علاوه بر این به کمک این بخش از تدبر، مخاطب به اعجاز حروف در قرآن بیش از پیش واقف می شود؛ زیرا به طور طبیعی در او سوگیری نسبت به آیات با لحن و جهت را القا می کند. در این صورت خواندن قرآن علاوه بر مشاهده عبارات به ظاهر بی صدا، دارای صوت و لحن هم می شود. این مسئله در فهم تدبری آیات بسیار لازم و مؤثر است.
💠 پیش‌نیازها
کتاب تدبر ادبی ۱ و پیش نیازهای آن ( آشنایی عمومی با ادبیات عرب و آشنایی با سیر تحول کلام از منظر قرآن) از پیشنیازهای تدبر ادبی 2 می باشند. از سوی دیگر اطلاع از رویکرد کتاب نسبت به حروف که در مقدمه ذکر شده، برای مطالعه کتاب ضروری است. علاوه بر این محل استفاده این روشها زمانی است که فرد به بررسی اولیه از سوره و غرض آن پرداخته باشد.
💠 سیر و محتوای کتاب
به کمک کتاب تدبر ادبی 2 درمی یابیم چگونه می توان:
- به کمک حروف عطف کلام را توسعه داد،
- به کمک حروف فصل کلام و عبارات را از هم جدا کرد و به تفصیل هرچه بیشتر کلام اقدام کرد،
- با تبدیل جملات به کلمات، فصل ایجاد نمود؛
- به کمک حروف و قالب های توضیحی یا با استفاده از حروف جر و افزودن قیودی به کلام، تبیین بیشتری در کلام ایجاد کرد.
- به کمک حروف نفی، جهت کلام را از ایجاب به سلب تبدیل کرد،
- به کمک حروف و ادات شرط، جملات را به هم وابسته نمود،
- به کمک حروف و ادات تأکید و استفهام توجه مخاطب را بر محتوای کلام برانگیزاند،
- به کمک حروف انتقال توجه، توجه مخاطب را از محتوایی به محتوای دیگر انتقال داد.
- قالب ادبی کلام و متن را از نظر موارد فوق به نمودار تبدیل کرد و بر اساس آن آهنگ متن را به دست آورد.
💠 خودارزیابی کتاب
در نتیجه مطالعه کتاب تدبر ادبی ۲ قرار است برای مخاطب حروف یک سوره متمایز شود، به نحوی بتواند در نهایت پیوستگی اجزای کلام را در راستای غرض سوره تحلیل کند. برای این مهم لازم است فرد
- با معانی حروف در فرهنگ قرآن آشنا باشد،
- با توجه به کارکرد مختلف حروف، به کارکرد حرف در عبارات توجه نموده و بر اساس آن گزاره نویسی نماید،
- به کمک حروف به لحن کلام خداوند نزدیک شده و
- به کمک حروف بتواند به جملات محذوف در کلام واقف شود
- بتواند حروف سوره را در راستای غرض سوره و رساندن منظور خداوند تحلیل نماید.
