کتاب حاضر با تبیین مبانی و اصول شکوفایی «بلوغ با هم بودن» جهت کاربردی شدن مباحث در ابتدای هر فصل از کلام معصومین استفاده نموده و از میان آنها مهارت هایی در قالب تمرین پیشنهاد می نماید؛ در هر بخش و در خاتمه کتاب، فرد با پاسخ به پرسش هایی که مطرح شده است، می تواند با ارزیابی وضعیت موجود خود و فاصله آن با وضعیت مطلوب، سطح روابط خود را برای چنین بلوغی ارتقا دهد.
برای مرور کتاب از کلاس زیر که توسط حجه الاسلام و المسلمین امیر اخوت در بهار ۹۹ ارائه شده است، می‌توانید استفاده کنید:
| بلوغ با هم بودن
استاد امیر اخوت |
صوت | پرونده‌های ارائه | سرفصلهای ارائه شده در هر جلسه |
| جلسه۱ | بلوغ با هم بودن جلسه ۱-۱ | بلوغ با هم بودن جلسه ۱ | شناخت رابطه، اهمیت آن، مراحل، اهداف، آسیب ها (تا صفحه ۳۰ کتاب) |
| تکالیف آموزشی | تمرین۱:
حکمت ۱۳۰ نهج البلاغه را مطالعه کنید و بررسی کنید چگونه امام علی علیه السلام از هر فرصت و مواجهه ای استفاده می کردند تا بروزات مثبتی را به نمایش بگذارند. تمرین۲: بررسی کنید که اگر در فلان زمینه، معلم داشتید و شاگردی می کردید و یا اگر فلان فرد، دوست شما بود، چه تغییراتی در زندگی شما ایجاد می شد؟ تمرین۳: اکنون بررسی کنید که نیاز به چه روابطی دارید که هنوز در ایجاد آنها پیش قدم نشده اید. تمرین۴: اگر اثر پذیر هستید چه راهکارهایی در زندگی تان باید اجرا کنید تا این مشکل رفع شود؟ اگر اثرگذار هستید از تجربیات موفق تان بگویید؟ تمرین۵: بررسی کنید که اگر بچه های محله تان، در فلان زمینه، معلم داشتند یا اگر فلان فرد، دوست آنها بود، چه تغییراتی در زندگی شان ایجاد می شد؟ تمرین۶: اکنون بررسی کنید که بچه های محله تان نیاز به چه روابطی دارند و شما چقدر می توانید در ایجاد آنها پیش قدم شوید؟ تمرین ۷: به صفحه ۲۲ کتاب مراجعه فرمایید. نمونه های از برنامه های دستیابی به کرامت و اکرام: حسن و احسان قیام و قوام بودن صلاح و اصلاح |
||
| جلسه۲ | بلوغ با هم بودن جلسه ۲ | بلوغ با هم بودن جلسه ۲ | تعریف کلام، شناسایی اجزای کلام، ارتقای غرض کلام، ارزیابی کلام (ص ۳۱ تا ۴۱) |
| تکالیف آموزشی | تمرین ۱: در هر یک از موضوعاتی که در این دو جلسه مطرح کردیم اگر مستنداتی مانند داستان، خاطره یا تجربه ای دارید یا آماده کردید برای خودتان ثبت کنید و در اختیار ما قرار بدهید.
تمرین ۲: کلام های یک روز نورانی و یا اوقات تاریک و ظلمانی خود را یادداشت کنیم تا بتوانیم خودمان را بهتر بشناسیم و مدیریت بهتر داشته باشیم.
تمرین ۳: در مرحله اول، یک یا چند نمونه کلام که بعد از آن، شاهد اصلاح و کرامت و رضایت و موفقیت بوده اید را بنویسید. در مرحله دوم، علت را ریشه یابی کنید و در مرحله سوم، بررسی کنید که آیا می شود این الگو را در زندگی تکرار کرد یا نه؟ و یک یا چند نمونه کلام که بعد از آن شاهد فساد و ….نارضایتی و شکست بوده اید را ثبت کنید و ریشه یابی کنید و بررسی کنید چگونه می شود این ها را حذف کرد؟
تمرین ۴ :یک مثال بیان کنید که ترجیحا قرآنی باشد که با کلام، کارهای به ظاهر نشدنی، شدنی می شود.
تمرین ۵: یک یا چند مثال، داستان، فیلم و … بیان کنید که افکار و باورهایی با کلام منتقل شده است. آن افکار را ثبت کنید.
۶٫ یکی از گزینه ها را انتخاب کنید. (کل سوالات سوال شش، چهارگزینه را دارد برای کوتاه کردن اینطور نوشته شده) گاهی برای گفتگو با دیگران از نامه استفاده می کنم. اعضای خانواده، دوست، مقام مسئول و … هیچ گاه کم زیاد بسیار گاهی با القای درونی با برخی افراد صحبت می کنم. گاهی با خداوند در رابطه با کسی صحبت کرده و از خداوند می خواهم تا با او صحبت کند. قبل از گفتگوی با کسی، رئوس مطالب خود را یادداشت می کنم. می دانم هر سخنی دارای لحنی است و آن را نسبت به دیگران می شناسم. می دانم هر لحنی دارای پیام یا پیام هایی است و آن را به نسبت دیگران می شناسم. در گفتگوی خود مراقب لحن کلامم هستم و از آن بهره مند می شوم. می دانم هر کلامی با لحن نفوذ پذیر می شود، به همین دلیل از آن استفاده می کنم. می توانم با اشاره با کسی سخن بگویم. در رابطه با خوبی دیگران با اطرافیانم سخن می گویم. در رابطه با بدی دیگران با اطرافیانم سخن می گویم. نسبت به چیزی که علم را ندارم، سخن نمی گویم. دیگران در برابر کلام من برداشت متفاوتی نسبت به آنچه خود در نظر گرفته ام، ندارند. می توانم با کسی که نمی شناسم حرف زدن را آغاز کنم. می توانم نسبت به طولانی شدن کلام خود با دیگری به راحتی کلام را پایان دهم. می توانم مطلب خود را در سریع ترین زمان به دیگری انتقال دهم. می توانم مطلب خود را در کوتاه ترین و شیوا ترین عبارت به دیگری انتقال دهم. دیگران از هم کلام شدن با من خشنود می شوند. در سخنانم سرزنش وجود ندارد. می توانم با هر کسی مطابق فهم و ذائقه او سخن بگویم.
تمرین ۷: به سوالات زیر پاسخ دهید. مهمترین تلقینات من به خودم: مهمترین القائات اطرافیان مانند پدر، مادر، برادر، خواهر، همسر، فرزند و … به من: مهمترین القائات رسانه به من (یک فیلم، سریال، کتاب، کلیپ و … محور قرار بگیرد): مهمترین القائات من به ااطرافیان: مهمترین القائات خداوند به انسان: مهمترین القائات امام در قالب دعا به ما انسان ها (به عنوان مثال، یک مناجات از مناجات خمس عشر مطالعه شود):
|
||
| جلسه۳ | بلوغ با هم بودن جلسه ۳ | بلوغ با هم بودن جلسه ۳ | اصلاح و تقویت کلام. مهارت های مخاطب یابی (ص ۴۲ تا ۵۷) |
| تکالیف آموزشی | ۱٫ زندگی خود را بررسی و موارد لغزش کلام را بنویسید.
۲٫ لازم است افراد مؤمن شناسایی و برای دیداربا آنها برنامه ریزی شود. در بین دوستان و همسایگان و فامیل‌های خود افراد با ایمان را شناسایی کنید. دلیل ایمان آنها چیست؟ ۳٫ لازم است در برنامه‌های هفتگی خود حداقل یک یا دو نوبت را به همراه خانواده به مسجد برویم. تردد در مسجد موجب ارتباط با انسان‌های مؤمن می‌شود به شرط اینکه ارتباط با دیگران را در نظر داشته باشیم. برای رفتن به مسجد در طول هفته چه برنامه ای در زندگی خود دارید یا خواهید داشت؟ ۴٫ لازم است مکان‌های گناه‌آلود شناسایی و از حضور در آنجا پرهیز شود. با توجه از روایت زیر تمرین‌هایی را برای تثبیت روایت در خود ارائه دهید. قال علی علیه السلام مِنَ الْحِکْمَهِ أَنْ لَا تُنَازِعَ مَنْ فَوْقَکَ وَ لَا تَسْتَذِلَّ مَنْ دُونَکَ وَ لَا تَتَعَاطَى مَا لَیسَ فِی قُدْرَتِکَ وَ لَا یخَالِفُ لِسَانُکَ قَلْبَکَ وَ لَا قَوْلُکَ فِعْلَکَ وَ لَا تَتَکَلَّمْ فِیمَا لَا تَعْلَمُ وَ لَا تَتْرُکِ الْأَمْرَ عِنْدَ الْإِقْبَالِ وَ تَطْلُبْهُ عِنْدَ الْإِدْبَارِ . (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص : ۵۹) از حکمت اینست که با کسى که بالاتر از تو باشد نزاع نکنى ، و کسى را که پستتر از تو باشد خوار نگردانى ، و چیزى را که در قدرت تو نیست به عهده نگیری، و زبان تو با دل تو ، و نه گفتار تو با کردار تو مخالفت نکند و در آنچه ندانى و سخن نگوئى، و کار را در هنگام اقبال وانگذارى ، و نزد ادبار طلب کنى. به تجربیات خود و دیگران مکان‌هایی را که ممکن است شما را به گناه یا خطا بیندازد شناسایی کرده و از حضور در آنجا خودداری کنید. ۵٫ . انواع سخن گفتن و شنیدن به ما توان خلاقیت می دهد…با نگاه کردن به یک فیلم، یا خواندن داستان یا با مشاهده گفت و شنود دیگران، برخی از انواع سخن گفتن و شنیدن مطلوب را ثبت و تمرین کنید. ۶٫ کلام بروز خلقیات از جمله تکبر،بخل،ترس و حسادت است… با بررسی مهمترین کلام های خود یا دیگران، نشان دهید که چه خلقیاتی پشت سر این کلام ها نهفته است و چه راهکاری جهت اصلاح کلام خود یا دیگران پیشنهاد می دهید. ۷٫ در کلام باید نُصح داشت. یعنی کلام ما باید از سر خیرخواهی و خالصانه برای ارتقاء و رفع مشکل دیگران باشد و هیچ نفع شخصی در آن نباشد.خالص برای خدا باشد. کلامی که بر اساس حکم خدا و رسول باشد نُصح دارد و از سر خیرخواهی است و از هوای نفس خالی است. سوالات ۸-۱۱ را بر این اساس طراحی کرده‌ایم که در آن هر آنچه را انجام می‌دهیم و بر اساس حکم خداست در آن یادداشت می‌کنیم. کارهایی که بر اساس هوای‌نفس است حکم خدا را در آن مورد ببینیم و طبق حکم عمل کنیم. ۸٫ کلامی که بر اساس حکم خدا و رسول (نُصح ) است را بنویسید. برای مثال: چون حجاب، حکم خداست آن را متذکر می‌شوم. ۹٫ کلامی که به دلخواه خود یا دیگران (هوای نفس) است را بنویسید. برای مثال: به خاطر آبروی خودم حجاب دخترم را متذکّر می‌شوم. ۱۰٫ کلام هایی که برای شما نافع است را بنویسید. ۱۱٫ کلام هایی که برای دیگران نافع است را بنویسید. |
||
| جلسه ۴ | بلوغ با هم بودن جلسه ۴ | بلوغ با هم بودن جلسه ۴ | مهارت های تعادل در تعاملات (ص ۵۸ تا ۶۳) |
| تکالیف آموزشی | ۱٫ آیا تا به حال به خوبی و به طور کامل به کلام خود گوش داده ایم؟ برای پاسخ به این سوال توصیه می شود کتاب آیت بصیرت و نردبان آسمان که احوالات آیت الله بهاء الدینی را شرح می دهد و هم چنین کتبی که مربوط به احوالات و یا آثار آیت الله حائری شیرازی است از جمله تمثیلات را مطالعه بفرمایید.
۲٫ . این سوال و سوال بعدی نشان می دهد که می بایست برای نیازهای گفتگویی خود طرح‌ریزی کنید. از گفتگو با چه کسانی خرسند می‌شوم؟ چرا؟ در چه مواقعی این گفتگوی خرسندانه حاصل می‌شود؟ ۳٫ از گفتگو با چه کسانی خرسند نمی‌شوم؟ چرا؟ در چه مواقعی این گفتگوی ناخرسندانه حاصل می‌شود؟ ۴٫ از روایات ذکر شده تمرین‌هایی را برای ارتقای تعاملات کلامی خود با دیگران ارائه دهید: الف. عَوِّدْ لِسَانَکَ حُسْنَ الْکَلَامِ تَأْمَنِ الْمَلَامَ (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ،ص : ۲۱۰) زبانت را به زیبایی کلام عادت کن تا از ملامت دور مانی. ب. إِنَّمَا الْبَصِیرُ مَنْ سَمِعَ فَفَکَرَ وَ نَظَرَ فَأَبْصَرَ وَ انْتَفَعَ بِالْعِبَر (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص : ۵۵) همانا بصیر کسی است که گوش دهد تا تفکر کند، نظر کند تا بینا شود و با عبرت‌های سودمند شود. ج. سَمْعُ الْأُذُنِ لَا ینْفَعُ مَعَ غَفْلَهِ الْقَلْب(تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ، ص : ۶۷) گوش دادن با غفلت قلب نفع ندارد. د.مَنْ قَالَ مَا لَا ینْبَغِی سَمِعَ مَا لَا یشْتَهِی(تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص : ۲۱۲) کسی که چیزی را بگویدکه سزاوار نیست، آنچه که ناخوشایندش است می‌شنود. ۵٫ تمرین تکمیلی برای علاقمندان: ثبت گفت و شنودهای سوره مبارکه فرقان/ یا نور |
||
| جلسه ۵ | بلوغ با هم بودن جلسه ۵ | بلوغ با هم بودن جلسه ۵ | مهارت های سخن و القای پیام آن مهارت های انتقال پیام (ص ۶۴ تا ۶۹)
|
| تکالیف آموزشی | ۱٫ با توجه به درس القای پیام های پنهان، چه القائاتی را به خود خواهید داشت تا این پیام ها بهتر مدیریت شوند؟
۲٫ جملات زیر را تکمیل کنید و حالات خود را ثبت کنید.هنگامی که راه ها را بسته می بینم….هنگامی که بسیار خوشحال هستم…وقتی ازخودم راضی هستم و گفتار و رفتارم را زیر ذره بین نمی گذارم…وقتی مال و نعمت زیادی به من می رسد…وقتی مشکلات مالی پیدا می کنم… ۳٫ سوره مبارکه قلم و یا یک داستان، فیلم و … مشاهده کنید یا بخوانید و الفاظ و عبارات و حالات و اشارات مثبت یا منفی آنها را ثبت کنید. ۴٫ دعای حضرت زهرا سلام الله علیها درباره درخواست حیات طیبه را هر روز بخوانید و اگر نکته ای برایتان جذاب بود را ثبت کنید. |
||
| جلسه ۶ | بلوغ با هم بودن جلسه ۶ | بلوغ با هم بودن جلسه ۶ | آداب یابی اثریابی کلام. (ص ۷۰ تا ۷۹)
شیوه های ارتقای اثر کلام. سنجش اثر کلام. مهارت های شاهدیابی کلام (۷۹ تا ۸۶) |
| تکالیف آموزشی | ۱٫ نوشتن نامه به کسی از اعضای خانواده یا دوستان خود که گله مند هستید و می خواهید گله خود را به ایشان در قالب نامه منتقل کنید.
۲٫ گفتگوی متنی یا کلیپ و … از شهدا بخوانید و یک یا چند مهارت هم کلامی را استخراج کنید. |
||
| جلسه ۷ | بلوغ با هم بودن جلسه ۷ | بلوغ با هم بودن جلسه ۷ | هم فکری و مقدمات و اصول…(ص ۸۹ تا ۹۷) |
| جلسه ۸ | بلوغ با هم بودن جلسه ۸ | بلوغ با هم بودن جلسه ۸ | ص ۹۸ تا ص ۱۱۳ |
پاورپوینت کتاب-روایات(نمونه اول)
پاورپوینت طرح درس کتاب: